تاثیرات حمایت دولت از کسب و کارهای خانگی بانوان در سال جهش تولید

کارآفرینی در حوزه مشاغل خانگی یکی از دغدغه های سیستم های اقتصادی نوین دنیا است. به ویژه با توسعه فناوری و ابزارهای پیشرفته امروزی، از جمله کارگاهای کوچک خانگی، راه برای جهش تولید و اقتصاد کشورها هموارتر می شود. در کنار آن فضای مجازی نیز بستری برای آموزش و مشاغل فراهم می نماید که در نوع خود بی نظیر است.

از آنجا که مقام معظم رهبری سال جاری را با نام سال جهش تولید نام گذاری کرده است، بهتر است هرچه بیشتر به نقش کسب و کارهای خانگی در تحقق این شعار توجه کنیم. حدود 20 درصد از درآمد کشورهای در حال توسعه از جمله چین و بنگلادش از کسب و کار و تولید خانگی به دست می آید که نقش روز افزونی در جهش تولید کالاهای متنوع و عرضه آن در بازار دنیا دارد. (1)



دلایل متفاوتی برای برتری کسب و کارهای خانگی زنان به جای برون سپاری تولید وجود دارد. کسب و کار خانگی به شما انعطاف پذیری بیشتری برای تغییر محصول در حین تولید می دهد. تولید خانگی، کنترل کیفیت بالاتر را تضمین می کند.

با تولید خانگی می توانید خودتان مدیریت کارها را به عهده بگیرید. همچنین می توانید هزینه های لجستیکی نرخ های بالاتر حمل و نقل و عوارض گمرکی را کاهش دهید.

علاوه بر این، تولید خانگی به شما امکان می دهد از خطرات روابط عمومی مرتبط با برون سپاری جلوگیری کنید. این دلایل اطمینان می دهد که کسب و کارهای خانگی در درازمدت باعث صرفه جویی در وقت و هزینه شما و کشور می شود. در صورت مدیریت صحیح، تولید خانگی بهتر از برون سپاری است. (2)
 

اشتغالزایی مشاغل خانگی و تسهیلات لازم برای ارتقاء آن ها

بانوان خانه داری در سطح کشور وجود دارند که به دلایل خاصی نمی توانند در بیرون از منزل به کسب و کار و درآمد بپردازند و یا افرادی با ناتوانی جسمی یا روحی مواجه هستند که کار در بیرون از منزل برای آن ها دشوار است و موجب آسیب به سلامت جسم و روح آن ها می شود. همینطور اشخاصی وجود دارند که توانایی مالی برای رهن یا اجاره مکانی مناسب برای شروع مشاغلشان را ندارند.

با این حال اینگونه افراد برای اداره معیشت خود و خانوار خود احتیاج به منبعی برای کسب درآمد دارند. اشتغالزایی مشاغل خانگی و اعطای تسهیلات می تواند به اینگونه افراد و خانواده آن ها کمک شایانی کند و همینطور در تحقق جهش تولید موثر واقع شود.

از جمله مشاغل خانگی که می تواند به اشتغالزایی و تولید در سطح بالا منجر شود، صنایع تولید پوشاک است. دولت های کشورهای در حال توسعه هرچه بیشتر به پژوهش و ارتقاء صنعت در این حوزه می پردازند. از جمله فاکتورهای مهم جهش تولید در این مشاغل، اعطای تسهیلات هزینه های مواد اولیه و ماشین های تولیدی است.

در حوزه های کشاورزی نیز افراد ساکن روستا و حتی شهرها می توانند در احیای جهش تولید نقش داشته باشند. تولید عسل، تولید مرغ و تخم مرغ محلی، پرورش جوجه یک روزه، پرورش گیاه و سبزیجات خوراکی، تولید گل و گیاه آپارتمانی، پرورش قارچ، پرورش کرم ابریشم، و صدها نمونه از دیگر محصولات کشاورزی و دامی همه می توانند منبع درآمد مناسبی برای زنان خانه دار یا سرپرست خانوار باشند.



اما تولید اینگونه مواد در سطح بیشتر و کلان تر، نیاز به تسهیلات دولتی و خصوصی دارد که می توان به اختصار به چند نمونه از حمایت های در حال اجرا اشاره کرد:

اعطای تسهیلات کسب و کارهای خانگی با توجه به شرایط و فعالیت آن ها

بیمه خویش فرما

اعطای غرفه های بازاری و بازارچه ای برای فروش محصول تولیدی

تسهیل در راه اندازی کارگاه یا محل کار در منزل مسکونی و عدم نیاز به تغییر کاربری

اعطای تسهیلات صندوق قرض الحسنه مهر امام رضا (ع) (3)
 

جهش تولید داخلی با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار

بخشی از جامعه کشور ایران و بسیاری از کشورهای در حال توسعه را زنان سرپرست خانوار تشکیل می دهند. این افراد یکی از آسیب پذیرترین اقشار جامعه محسوب می شوند که بیش از اقشار دیگر نیازمند توجه و مساعدت بیشتر دولت ها هستند.

با کمک به درآمدزایی این قشر از جامعه می توان به دو هدف نزدیکتر شد: سطح زندگی و آسایش این افراد را ارتقاء داد و با اعطای تسهیلات و اشتغالزایی برای آن ها، تولید داخلی و بومی را به طور قابل توجهی افزایش داد. با توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار می توان سطح کمی و کیفی زندگی آنان را ارتقاء بخشید، میزان فقر جامعه را کاهش داد و استقلال مالی و شغلی آن ها را تامین نمود. (4)

ایدئولوژی رهبر انقلاب مبنی بر جهش تولید متمرکز بر کار، ایجاد اشتغال و از همه مهمتر استفاده هر چه بیشتر و بهینه از نیروی انسانی است. یکی از اقشار مهم جامعه که می توانند به این مجموعه نیروی انسانی جهت تولید بپیوندد، زنان سرپرست خانوار هستند. به نقل از اقتصاددان دکتر عادل پیغامی: « منابع، زمین، سرمایه های فیزیکی، سرمایه های مالی و... مهم اند، ولی همه ی نظریات علمی اقتصاد می گویند که عامل اصلی، عامل انسانی است. حالا چه به شکل فردی  آن در قالب سرمایه های انسانی و چه به شکل جمعی  آن در قالب سرمایه های اجتماعی.» (5)  بنابراین می شود از تک تک زنان خانوار برای تحقق اهداف جهش تولید و در نتیجه بهبود وضع معیشتی این قشر از جامعه استفاده بیشتر و بهینه داشت.

یکی از مسائل مورد توجه سیاستمداران و محققان اقتصادی و اجتماعی در سال های اخیر، مسئله فقر زنان به ویژه زنان سرپرست خانوار بوده است. کاهش فقر جهانی با فرایند توسعه و تولید همراه است و توانمندسازی زنان و بهبود وضع معیشتی آن ها در این عرصه یکی از هشت برنامه های اصلی در سطح کشوری و جهانی است. (6)

از این رو تاثیرات حمایت دولت ها از مشاغل خانگی زنان و زنان سرپرست خانوار نه تنها در ایجاد اشتغال و تولید قابل توجه است بلکه اینگونه حمایت ها می تواند در کاهش فقر در سطح جامعه و حتی در سطح جهانی موثر واقع گردد.

حمایت های دولت از مشاغل خانگی در سال 98

در سال 98 دولت برنامه هایی را برای ساماندهی و گسترش کسب و کارهای خانگی اتخاذ کرد که طبق معمول ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئولیت حمایت و نظارت بر این حوزه را بر عهده گرفت. نحوه حمایت ها به این شکل است که در سه فاز پس از تایید نهایی شغل خانگی توسط کارشناسان تسهیلات مالی اعطا می گردد.

ثبت نام در طرح ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی از طریق سایت مشاغل خانگی انجام می شود. و طی سال های هزار و سیصد و نود تا هزار و سیصد و نود و هفت، بیش از سه میلیون نفر در این سامانه ثبت نام نموده اند و حدود نیمی از آن ها مجوز لازم را برای شروع کسب و کار خود کسب کردند.

در سال 98 به عنوان مثال در استان فارس به گفته مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان، تعداد 112 مجوز مشاغل خانگی در حوزه فرهنگ و هنر در این استان صادر شده است. مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس اظهار داشته است: مبلغ 6 میلیارد و 820 میلیون ریال تسهیلات قرض الحسنه با تایید کارگروه اشتغال اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و شهرستان ها، تصویب و متقاضیان به بانک های رفاه و توسعه تعاون معرفی شده است. (7) ‌ و (8)

به گفته رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی از آغاز اجرای طرح توسعه مشاغل خانگی تا فروردین سال 99 حدود 800 هزار شغل جدید ایجاد شده است و طرح صدور مجوز کسب و کار خانگی به شکل الکترونیکی همچنان پابرجا است.

نقش مشاغل خانگی در تحقق شعار سال و ضرورت حمایت دولت از این مشاغل

مشاغل خانگی و به ویژه مشاغل کوچک (small business) نقش عمده ای در توسعه اقتصاد کشور از طریق افزایش درآمد و ثروت و کاهش سطح فقر و بیکاری ایفا می کنند. در روزهای رکود اقتصادی از سوی تحریم های بین المللی و همچنین بروز بیماری کرونا، معیشت مردم با بحران مواجه شده است و ایجاد مشاغل امن و خانگی می تواند راهکاری مهم در این سال ها باشد.

کسب و کارهای خانگی در دنیای امروز راهکاری با اهمیت برای اشتغالزایی و افزایش درآمد مردم سراسر جهان به شمار می آید. دولت ها می توانند با توجه ویژه ای به این حوزه و حمایت از تولیدات خرد و کوچک وضعیت اقتصادی کشورها و معیشت مردم آن ها را بهبود ببخشند. اینگونه مشاغل مزایایی دارد که نسبت به مشاغل دیگر برتری خود را اثبات می کند.

از جمله مزایای آن ها کاهش بسیاری از هزینه ها مانند هزینه های مربوط به رهن، اجاره و یا خرید محل کار و کارگاه، حمل و نقل و ایاب ذهاب قابل ذکر است. در عین حال افراد می توانند دیگر اعضای خانواده را در کسب و کار خود شریک کنند و با آموزش های لازم در کسب درآمد خانوار سهیم باشند. (9)

هنگامی که کمبود اشتغال و محدودیت کارآفرینی وجود دارد، مشاغل خانگی با نیاز محدود به منابع مالی و به همراه داشتن مزایای زیاد، نقش مهم خود در کارآفرینی و جهش تولید را موجب شده اند که دولت ها می‌توانند از این ظرفیت اشتغال و نیروی انسانی برای توسعه اقتصادی استفاده کنند. بنابراین جای خالی مشاغل خانگی در اکثر کشورها و خانواده ها حس می شود که می تواند موجب توسعه اشتغال و رونق اقتصاد کشورها شود. (9)
 
نتیجه گیری و جمع بندی
با توجه به مطالب ذکر شده و پی بردن به اهمیت موضوع و ضرورت اقدام بیشتر در جهت ساماندهی و توسعه مشاغل خانگی، می توان امید داشت که هرچه بیشتر در راستای کاهش فقر و بیکاری به خصوص در بین بانوان این کشور گام های موثری برداشت. به ویژه اینکه جهش تولید شعار سال 99 است، می توان با به کارگیری منابع انسانی مورد نظر، به تولید و خودکفایی بیشتر کالاهای مورد نیاز کشور پرداخت. امید است در سال های پیش رو شاهد توسعه و پیشرفت اقتصاد خانواده ها و کاهش فقر و بیکاری باشیم.

پی نوشتها
  1. www.ghalamsepid.blogfa.com
  2. www.smallbizdaily.com
  3. www.vamchi.com
  4. www.journals.srbiau.ac.ir
  5. www.mashreghnews.ir
  6. www.ejip.ir
  7. www.chetor.com
  8. www.fars.farhang.gov.ir
  9. www.imna.ir